2020 - Vladimir Fortov, Rus fizikçi (d. 1946)

Bilimsel deneyler yaparken gözlerinin içindeki parıltı, arkadaşları tarafından fark edildi. Bir gün laboratuvarında geçirdiği saatler boyunca keşfettiği bir olgu plazmanın özellikleri ona akademik kariyerinin temel taşlarını attırdı. Buna rağmen, bilim dünyasının kalabalığında sesini duyurmak kolay olmadı; ancak iradesi ve azmi sayesinde birçok engeli aştı.Fortov’un adı ilk kez 1990’lı yıllarda öne çıktı; o dönemde yaptığı araştırmalarla plazma fiziğinde devrim niteliğinde buluşlara imza attı. İronik olarak, Sovyetler Birliği'nin çöküşünün ardından ortaya çıkan belirsizlik döneminde bu başarılar pek çok insan için hayal gibi görünüyordu.

Ama onun için değil! Çünkü o, zorlukları fırsata çevirmeyi başardı.Öğrenme arzusu hiç dinmedi: Kim bilir belki de en büyük sırrı, her zaman yeni şeyler öğrenmeye açık olmasıydı. Bu özelliği sayesinde bilim camiasında saygıyla anılan bir isim haline geldi ve birçok uluslararası konferansta konuşmacı olarak yer aldı.Zaman ilerledikçe Fortov’un yetenekleri daha geniş alanlarda değerlendirilmeye başladı: 2013’te Rusya Bilimler Akademisi’nin başkanı seçildi ve bu unvanla birlikte yalnızca ülkesindeki değil dünya çapındaki fizik çalışmalarına da öncülük etti. Ancak bu pozisyon ona yalnızca şeref getirmedi; aynı zamanda büyük sorumluluklar da yükledi.Fortov'un çalışmaları genellikle karmaşık fiziksel olayları anlamak üzerine odaklanıyordu daha spesifik olarak plazma fiziği ve yüksek enerji yoğunluğu fiziği gibi alanlarda... Kimi zaman genç araştırmacılara mentörlük yaparak onları doğru yolda ilerlemeleri konusunda cesaretlendirdi; diğer zamanlarda ise kendi bulgularını paylaşarak yeni nesil bilim insanlarının ufkunu açtı.Basın toplantılarında sıkça gündeme gelen konu ise onun bilim dünyasındaki etkisi oldu: "Fortov’un buluşları çağımızın en kritik sorunlarına yanıt arıyor" diye yazdı gazeteler...

Bunu söyleyen sadece basın değildi elbette! Çok sayıda genç fizikçi de kendi kariyerlerini Fortov'un ilham verici yolculuğuna borçluydu.Dünya genelinde düzenlenen birçok sempozyumda plazmanın sırlarını anlatırken kullandığı metaforlar dikkat çekti: "Plazma hayatımızın gizli kahramanı!" dediği anlar hafızalara kazındı... Plazmayı adeta yaşamın temel yapı taşlarından biri olarak görüyordu ki belki de haklıydı! Sonuçta pek çok teknolojide telekomünikasyon sistemlerinden uzay araştırmalarına kadar plazmanın rolü inkâr edilemezdi.Fortov'un çalışmalarının sunduğu katkılar arasında özellikle enerji üretimi konusunda devrim yaratacak potansiyel olduğu belirtildi... Ancak ne yazık ki uzun süreli çözümler üretilmeden önce karşılaştığı bazı engeller vardı; bunlardan biri de finansal desteklerin azalmasıydı! Yine de tutkusu onu pes ettiremedi...Sadece bir fizikçi değil, aynı zamanda karizmatik bir liderdi! Eğitimden sosyal etkilere kadar pek çok alanda söz sahibi olmaya başladı… Fakat kim bilir? Belki de tüm bunların altında yatan sebep onun bilime olan bağlılığıydı bu bağlılık bazen ailevi bağlarla da derinleşiyordu!Vladimir Fortov'un hayatındaki en önemli dönüm noktalarından biri ise uluslararası işbirlikleri kurması oldu… Böylece Rusya’nın yanı sıra başka ülkelerdeki bilim insanlarıyla ortak projelere imza atmaya başladı. İronik şekilde böylelikle kendi ülkesinin dışındaki fizik topluluklarında da tanınır hale geldi.Bugüne gelindiğinde ise Vladimir Fortov’un mirası daha iyi anlaşılmaya başlandı… Ölümünden sonra bile adı anılmaya devam edecek: Onun ruhu hala bilimsel tartışmalarda yaşıyor olacak! Geçmişte bıraktığı izlerin hala taze olduğu gerçeğini herkes kabul ediyor...Ölümünün üzerinden yıllar geçse bile plazma fiziğine katkıları asla unutulmayacak; sokak röportajlarında 'fortovi' terimiyle andıkları örneklerle dolup taşıyor bugün...

Belki de bugünlerde karşılaşılan her yeni teknolojik gelişmenin altında onun emekleri var!Sonuçta Vladimir Fortov sadece Rusya’nın değil dünyanın en önde gelen fizikçilerinden biri haline geldi… Bugün bile dünya üzerindeki birçok akademisyen onun çalışmalarını referans gösteriyor belki de bunun sebebi ona duyulan derin saygıdır!