2017 - Slobodan Praljak, Bosnalı Hırvat general (d. 1945)

Gençliğinde, savaşa katılma isteği onu askeriyeye yönlendirdi. 1990’ların başında yaşanan Bosna Savaşı sırasında, Hırvat ordusunun önemli figürlerinden biri haline geldi ve kısa sürede kendisini sahada kanıtladı. Ancak bu yükselişin arkasında birçok tartışmalı karar ve eylem gizliydi; Praljak’ın ismi, yalnızca askeri başarılarıyla değil, aynı zamanda uyguladığı stratejilerle de anılmaya başlandı. İnsan hakları ihlalleri ile ilgili sorular gündeme gelmeye başladığında ise savunmalarını yapması gerekti.

Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından yargılanma süreci başladığında ise tüm dünya gözlerini ona çevirdi. Taraflar arasında yaşanan gerilimler ve savaşın yarattığı acılar henüz tazeyken; Praljak'ın duruşmaları, birçok insana göre sadece bir mahkeme değil, aynı zamanda geçmişin hesaplaşmasıydı... Buna rağmen 2017 yılında yapılan duruşmada mahkumiyet kararı çıktı ironik olarak bu karar sadece bir yargılamanın sonucu değildi; aynı zamanda tarihsel bir dönemin kapanışıydı. Praljak’ın avukatları, müvekkillerinin masum olduğunu savundu fakat mahkeme heyetinin verdiği ceza kaçınılmazdı: 20 yıl hapis! Bu süreçte herkes onun ruh hali hakkında spekülasyonlarda bulundu belki de kendini çok güçlü hissediyor ya da geçmişte yaptığı eylemlerden pişmanlık duyuyordu… Sonuç olarak kendi hikayesini yazmak için son çareyi seçti: Duruşma sırasında elindeki zehiri içmek! O an herkesi şoke eden görüntüler ortaya çıktı.

Salonda insanların gözleri faltaşı gibi açıldı "Ne oluyor?" diye düşünmeye başladılar... Praljak orada sessizliğin ortasında ölmeyi tercih etti çünkü onun için mücadele sona ermişti ama belki de tüm dünya ona son sözlerini işitme şansı bulmuştu: "Bir savaş suçlusu değilim!" diyerek yaşamına son verdi. Bugün dahi insanlar onun intiharını konuşuyor; bazıları onu cesurca hayatına son veren bir kahraman olarak görürken diğerleri ise onun yaptıklarını asla affedilemez buluyor. Bosna Savaşı’nın ağır yükü hala taze olduğundan dolayı Slobodan Praljak’ın adı yıllar geçse bile unutulmayacak… Ölümünden sonra geçen süre içinde Balkanlar’da hala devam eden politik gerilimler ve çatışmalar onu yeniden gündeme taşıdı sokak röportajlarında gençlerin görüşlerine bakıldığında “o zaman ne olacaktı?” sorusu sıkça dile getiriliyor...

Sonuçta tarih bize her zaman ders vermiyor ama derslerin peşinde koşan insanlar hiç bitmiyor.