2018 - Ruth Haring, Amerikalı satranç oyuncusu (d. 1955)

Ruth Haring, satranç tahtasında stratejileri ve zeka oyunlarını birleştiren bir figürdü. 1955 yılında, Amerikalı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldiğinde, belki de hayatının büyük bir bölümünde kendisini bekleyen mücadelelere dair hiçbir fikri yoktu. Ancak çocukluğu boyunca okuduğu kitaplar ve katıldığı satranç turnuvaları, ona mantık ve öngörü yeteneklerini geliştirmesi için gerekli temeli sağladı. Yıllar geçtikçe, masanın iki tarafında da güç dengesini sağlayacak olan bu becerilerinin gelecekteki başarılarının anahtarı olacağını kim bilebilirdi?

Genç yaşta satranca olan ilgisi artarken, Haring'in hayatında önemli değişiklikler meydana gelmeye başladı. İlk yarışmalarına katıldığında ondan beklenen sadece eğlenceydi; ancak o çok daha fazlasını sundu. Rakiplerine karşı gösterdiği performansla dikkat çekti ve kendisine 'yeteneğin kıvılcımı' denildi. Yine de bu hızlı yükseliş bazılarını rahatsız etti; çünkü daha önce erkek egemen bir spor dalında kadının böylesine başarılı olması alışılmadık bir durumdu.

İlk ulusal turnuvasını kazandıktan sonra her şey değişti. Ruth Haring'e artık sadece 'satranç oyuncusu' değil, 'bir öncü' olarak bakılıyordu. Ancak bu unvanın getirdiği baskılarla başa çıkmak kolay değildi; özellikle de erkek rakiplerinin çoğu onu küçümseme eğilimindeyken... Bu dönemde yaşadığı zorluklar belki de onun en büyük sınavıydı.

Dönem dönem kaybettiği maçlar ve aldığı eleştiriler onu yılgınlığa sürüklemeye çalıştıysa da Ruth hiç pes etmedi aksine daha da hırslanarak antrenmanlarına devam etti! Bir gün büyük turnuvada karşılaştığı eski dostlarından biri ona şöyle dedi: "Sadece kazanmak değil, mücadele etmek önemlidir." Bu sözler Haring’in zihninde derin izler bıraktı; belki de o andan itibaren onun için mücadele vermek sadece bir sporun parçası değil, yaşam felsefesi haline geldi.

Bütün bunların yanı sıra Ruth'un kariyerinde birçok uluslararası başarı bulunuyordu. Dünya şampiyonası elemelerinde kazandığı zaferlerden sonra adını tüm dünyaya duyurdu ancak bunu başarmak için harcadığı emek yalnızca tahtanın üzerinde değil, aynı zamanda kendi içsel mücadelesinde de gerçekleşmişti! İşte burada işler ironik hale geliyor: En yüksek zirvelere ulaşmışken bile bazen duygusal düşüşlere maruz kalması gerekti... Kimi zaman evde yalnız kalan Ruth’un aklındaki düşünceler onu içe dönmeye zorladı!

Satrancın yanı sıra toplumsal konularda da aktif rol aldı; özellikle kadın hakları üzerine konuştuğu etkinliklerde insanlara ilham verdi. Birçok genç kadına satrancı sevdirmek adına atölyeler düzenledi ama yine de kendi büyümesindeki engelleri aşmaya çalışırken ikili standartlarla yüzleşmekten kaçamadı...

Kendisiyle yapılan röportajlarda "Kendi yolumda yürümek zorundaydım" diyen Haring, bunca yıllık çabasının sonucunda yalnızca birkaç ödül kazanmadığını dile getiriyordu: “Yarışmalarda elde ettiğim başarılar kadar beni geliştiren tecrübelerimdir.” Bunu söyledikten sonra gülümsüyordu ama gözlerinde yaşamanın verdiği olgunluk açığa çıkıyordu.

2018 yılına gelindiğinde ise Haring’in mirası tartışmalı şekilde devam etti; çünkü bazıları onun etkisini yeterince takdir etmemişti... Ancak dünya genelindeki birçok kişi onu hâlâ ilham verici biri olarak görmekteydi! Bugün bile birçok genç kız ve erkek onun hikayesinden cesaret alarak yola çıkıyor; zaman zaman sosyal medyada paylaşılan anekdotları ile yeniden hatırlanıyor...

Kendisinin hayatına baktığımızda ise sonuçta şu açık ki: Satranç sadece zeka oyunu değildir aynı zamanda azimdir! Ve Ruth Haring gibi oyuncular sayesinde bu oyun sahasında kadınların sesinin yükselebileceğini görmekteyiz.