1939 - Enver Paşa'nın çocuk ve torunlarının Türk vatandaşlığına alınmalarına ve yurda dönmelerine izin veren yasa çıktı.

1939 Yılında Enver Paşa'nın Ailesinin Türkiye'ye Dönüşü: Tarihi Bir Dönüm Noktası

1939 yılında Türkiye, önemli bir siyasi ve sosyal değişim sürecine girdi. O yıl, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti, Osmanlı İmparatorluğu'nun son zamanlarında etkili olmuş olan Enver Paşa’nın çocuk ve torunlarının Türk vatandaşlığına alınmalarına yönelik bir yasa çıkardı. Bu yasa, hem tarihi bağların yeniden canlandırılması hem de ulusal kimlik açısından oldukça büyük bir anlam taşıyordu.

Enver Paşa'nın hayatı aslında çoğu kişi için tam bir roman gibi! 1881 yılında doğmuş olan Enver Paşa, Osmanlı İmparatorluğu'nun askeri ve siyasi liderlerinden biri olarak öne çıkmıştı. 1913'te genç subayların oluşturduğu 'İttihat ve Terakki' Cemiyeti’nin önde gelen isimlerinden biri haline gelmişti. 1914-1918 yılları arasında Birinci Dünya Savaşı'nda aldığı kararlar yüzünden pek çok eleştirinin hedefi oldu; hatta savaştan sonra, yerini almak isteyen çeşitli grupların baskısı sonucunda yurt dışına kaçmak zorunda kalmıştı.

Yasanın Çıkışı ve Duygusal Arka Plan

17 Eylül 1939 tarihinde kabul edilen yasa ile birlikte Enver Paşa'nın çocukları Nuri (Ekinci), Ziya (Ali), Halide (Ekinci) ile torunları artık Türk vatandaşı olabiliyorlardı. Resmi verilere göre bu durum toplamda yaklaşık on iki kişiyi kapsıyordu. Yasa, dönemin iktidarının Osmanlı'dan Cumhuriyet'e geçiş dönemindeki ulusal kimlik arayışını yansıtıyordu.

Dikkat çeken şey ise bu yasaya dayanarak en sonunda yurda dönebilme imkanı elde edenlerin geçmişleriyle barışmasıydı. O dönemde Türkiye'deki toplumsal yapı üzerinde etkili olabilecek birçok duygu yaşandı; tabii ki bazı insanlar ise bu durumu pek hoş karşılamadı! Zira bazı kesimlere göre Enver Paşa’nın yaptıkları hâlâ tazeydi ve dolayısıyla ailesinin ülkeye kabul edilmesi tartışma yaratıyordu.

Tarihsel Bağlamda Değerlendirme

Bazı tarihçilere göre; özellikle I.Dünya Savaşı sonrası oluşan yeni dünya düzeni içerisinde farklı siyasi düşüncelerin ön planda olması, böyle bir yasanın çıkmasında etkili oldu. Özellikle Batı Avrupa’da yükselen milliyetçilik akımları yanında Asya’dan gelen göçlerle birlikte ‘Türk vatandaşlığı’ kavramı derinleşmeye başladı.

Bu durum zamanla diğer ülkelerde de benzer örnekler oluşturmaya başladı! Hatta 2020’de yine bu tip yasalar sayesinde yurtdışında yaşayan çeşitli ailelerin geri dönüşlerine dair pek çok hikaye yaşandı! O zamanlar radyo duyuruları yapılırken şimdi sosyal medya üzerinden tartışmalara da tanık oluyoruz... Örneğin Twitter'da @.............. kullanıcı adıyla paylaşımlar yapanlar; "Enver'in torunlarının dönüşü #KimlikArayışı" başlıklı gönderilerle gündeme oturdu!

Kişisel Hikayeler

Kendi gözlemlerimden yola çıkarak söyleyebilirim ki; o dönemde yurda dönenler arasında sohbetler bile ilginç anekdotlarla doluydu! Mesela Halide Hanım’ın arkadaşlarından biri “O gün babam nasıl sevinçle kapıya koştu!” diyerek hissettiklerini aktarıyor...

Sosyal Dayanışma Faaliyetleri

Bir başka noktada dikkat çekici olan durum ise dönemin iletişim şekilleridir! Hatırlarsanız telefon zincirleri sayesinde insanlara ulaşılıyordu fakat şu an sosyal medya bunun yerini aldı... Mektuplar yerine anlık mesajlaşmalar devredeydi!

Ailevi Kimliğin Yeniden İnşası

Dönemsel olarak bakıldığında dikkat çeken nokta ise her ne kadar politik sebeplerden dolayı tartışılsa da aile bağları üzerinde güçlü duyguların tetiklendiği yönündedir... İnsanlar kimliğini inşa ederken bazen geçmişe tutunarak geleceklerini daha sağlam temellere oturtmak isterler!

Sonuç Olarak Ne Olacak?

Peki biz bugün hala kimliğimizi bulmak için geçmişimize mi bakmalıyız? Geçmişin gölgeleri üzerine düşünürken geleceğimiz hakkında ne kadar fikrimiz var? Belki de sosyal medya üzerinden yürütülen tatlı polemiklerin bize hatırlattığı en önemli şey: Ailevi değerler asla kaybolmaz ama onları yaşatmak elbette bize bağlıdır!