1977 - SSCB'nin 3. Anayasası İlan Edildi

Bir anayasa, bir ulusun temel değerlerini, hukukun üstünlüğünü ve devletin işleyişini belirleyen belgedir. 1977 yılında Sovyetler Birliği’nde (SSCB) ilan edilen 3. Anayasa, yalnızca hukuki bir metin olmanın ötesinde, toplumun ideolojik yapısını da belirleyen önemli bir belgedir. Bu olay, dönemin politik atmosferinin bir yansıması olarak değerlendirilebilir.

Tarihsel Arka Plan

Soğuk Savaş döneminde olan SSCB, iç politikada sıkı kontrol ve sosyalist ideolojiyi koruma adına katı yasalarla yönetiliyordu. Bu bağlamda, 1918'de kabul edilen ilk anayasa ile başlayarak, ardından 1936'da yürürlüğe giren ikinci anayasa ile birlikte süregelen süreçte üçüncü anayasa da ortaya konuldu. Özellikle Stalin döneminin baskıcı yönetiminin ardından gelen Brejnev dönemi (1964-1982), bu anayasanın gerekçelerinden biri olarak öne çıkmaktadır.

1977 Anayasası'nın en çarpıcı noktalarından biri de "sosyalizmin zaferi" sloganıyla hazırlanan içerikleriydi. Metin; sosyalist devletlerin özlük hakları ve kolektif yaşam tarzını güçlendirmek üzere hazırlanmıştı. Belki de bu durumun en somut yansıması; bireylerin yerine toplumu önceliklendiren ifadelerin yaygın kullanımıydı.

Anayasanın İçeriği

Bazı tarihçilere göre bu anayasa, dünya genelinde mevcut olan sosyalist rejimlere bir referans niteliğindeydi ve halkın ihtiyaçlarına yanıt verecek şekilde kurgulanmıştı . Üçüncü anayasada yer alan bazı maddeler arasında; tüm vatandaşların eşit haklara sahip olması ve çalışma hakkının güvence altına alınması gibi başlıklar dikkat çekiyor.

Sosyal Etkiler ve Uygulama

Ayrıca toplumdaki toplumsal tabakalaşmanın azaldığı iddia edilirken; bu durum iktidarın yetkilerini artıran meşruiyet sağlamaya yönelikti. Sosyal medyanın olmadığı dönemlerde ise yerel gazetelerde çıkan ilanlarla halk bilinçlendirilmeye çalışılıyordu. Belirli zamanlarda sokaklarda yapılan yürüyüşler ya da radyo üzerinden yayınlanan programlarla anayasaya destek sağlamak amacıyla düzenlemeler yapılıyordu.

17 Temmuz 1977'de Moskova'da gerçekleşen kalabalık mitinglerden biri ise tarihi açıdan önem arz etmekteydi... Mitinge katılanlardan biri olan Ivan Petrov'un ifadesine göre “O gün herkes umut doluydu; yeni düzen yeni hayaller demekti.” Dikkat çeken şey ise aslında bunun dışarıdan nasıl algılanacağıydı!

Anayasanın Uygulanabilirliği Üzerine Tartışmalar

Anayasanın kabulü sonrasında uygulamada bazı sıkıntılar yaşandı çünkü söz konusu metin pratikte tam olarak hayata geçirilemedi . Örneğin bireysel haklar konusunda pek çok kısıtlama devam ediyordu ki bu durum ileride birçok insani hak ihlaline zemin hazırladı.

Kitle İletişim Araçları Öncesi Dayanışma Süreçleri

- Sosyal medya yoktu ama SSCB'deki insanlar dayanışmalarını başka yollarla sağlamaya çalışıyorlardı. - Yerel gazetelerde ya da toplantılarda duyurular yapılıyor. - Bir arkadaşım “Biz haberleşmek için telefon zinciri kullanıyorduk!” demişti. Bu tür sosyal dayanışmalar sonrasında insanlara ulaşma ihtiyacı daha fazla hissediliyordu. Sosyal ağların olmadığı yıllarda iletişim farklı şekillerde sağlanıyordu ancak zaman içinde çokça değişti! Günümüzde olduğu gibi o zamanki etkinlikler de haneler arası bağ kurarak süreklilik gösteriyor. Şimdi düşündüğünüzde böyle dayanışmalara ne kadar ihtiyacımız var? Tüm bunlar düşünüldüğünde kendinizi içinde hissettiğiniz topluluk hangi yöntemlerle ayakta kalacak?