1940 - Nazi Almanyası, Romanya'yı işgal etti.

2 Eylül 1940, saat 12:30, Bükreş… O gün, Romanya’nın tarihiyle ilgili birçok sayfanın silinmesine neden olacak bir gelişme yaşanıyordu. Nazi Almanyası'nın askeri gücü, batıdaki en büyük müttefiki olarak görülen Romanya'ya doğru hızla ilerliyordu. Peki ama bu işgalin arka planında yatan gerçekler nelerdi? Hangi tarihsel dinamikler bu olayı şekillendirdi? Bu yazıda, Nazi Almanyası'nın Romanya'yı işgali sürecinin detaylarını inceleyeceğiz.

Nazi Almanyası’nın Genişleme Politikası

1939 yılında başlayan II. Dünya Savaşı ile birlikte Hitler’in genişleme politikaları hız kazanmıştı. Bazı tarihçilere göre , bu süreçte Romanya'nın stratejik konumu oldukça önemliydi; çünkü ülke zengin doğal kaynaklara sahipti ve petrolü, savaşın sürdüğü dönemdeki en değerli maddeydi. Dolayısıyla, Nazi Almanyası'nın kontrolünde olması gereken bir bölge olarak öne çıkıyordu.

Bunun yanı sıra, Sovyetler Birliği'nin doğuda genişlemekte olduğu dönemde, Batı Avrupa'daki eksen kaymaları sonucunda Romanya’yı da kendi etkisi altına almak amacıyla harekete geçti. 1940 yılına gelindiğinde ise artık sabrın kalmadığı ve beklemenin son bulduğu düşünülüyordu.

Romanya’nın Savunma Stratejisi ve İşgal Süreci

Romanya'nın lideri Iuliu Maniu ve hükümeti bu saldırılara karşı çeşitli önlemler almaya çalışsa da , uluslararası dengelerin bozulmasıyla birlikte karamsar bir tablo ortaya çıkıyordu. Özellikle Fransa’nın düşüşü sonrasında Müslümanlar kadar halk içinde de büyük bir korku hâkimdi; herkes için soru işareti taşıyan belirsizlik atmosferi mevcuttu.

Ayrıca bazı kaynaklara göre 1940'ta Nazi ordusunun ilerleyişine engel olmaya çalışan yerel direniş grupları oluşturulmuştu fakat bu grupların organize olma kabiliyeti oldukça sınırlıydı; dolayısıyla daha profesyonel olan Wehrmacht’ın karşısında pek etkili olamadılar. O günlerde telefon zincirleri gibi organize yollarla bilgiyi paylaşmaya çalışan halk ise büyük acılar çekiyordu.

Tarihsel Bağlam: Hem İttifaklar Hem Çatışmalar

Romanya, o dönemlerde hem Mihver Devletleri ile hem de Müttefiklerle farklı ilişkiler içindeydi. Hatta bazı iddialara göre savaş başlamadan önce Berlin-Romanya ittifakı kurulmuştu ancak uygulamada pek işe yaramadı; sonuçta ülke üzerindeki dış baskılar arttıkça durum daha da karmaşık hale geldi.

Ayrıca resmi rakamlara göre, 1940-1944 yılları arasında Nazilerin kontrolü altında kalan bölgelerde yüzbinlerce insan yerinden edildi ya da öldürüldü; bazen sadece etnik kökenlerinden ötürü insanlık dışı muameleye maruz kaldılar! Bu dönemde kaç kişinin kaybolduğuna dair kesin veriler elde etmek zor olsa da tahminlere göre birkaç yüz bin insan yaşamını yitirmiştir.

Kişisel Anılar ve Tanıklıklar

Bazıları ise o zamanlarda yaşananları anılarıyla aktarıyor: “O gün evimizin kapısı çalındığında içim cız etti,” diyor Bükreşli bir tanık olan Elena Nikolai, “Nazi askerleri evimizi basacaklarını söylediklerinde ne yapacağımız hakkında hiç fikrimiz yoktu.” Herkesin içinde bulunduğu karmaşa ortamını öyle güzel ifade ediyor ki! Hayatları boyunca unutamayacakları sahneleri gözlerinin önüne getiriyor. Eğer bugün buradaysak bunun bedelini çok ağır ödendi!

Sosyal Medya Öncesi Dayanışma ve Direniş Duygusu

Dikkat çeken şeylerden biri de o dönem sosyal medya olmadığından dolayı insanların birbirlerine ulaşıcı yollar geliştirmek zorunda kalmasıydı; mahalledeki dayanışmalar artarken radio duyuruları sıklaşmıştı! Zira bilgi paylaşımı hayat kurtaran önemli unsurlardan biri haline gelmişti. 

Nazi Almanyası'na Karşı Küçük Direnişler

Peki ya başka ülkelerdeki halkların tepkileri neydi? Cevap olarak iddia edilir ki İngiltere’de ve diğer Müttefik ülkelerinde her geçen gün Nazi propagandalarına karşı artan düşmanlık hissetmekteydiler. “Birbirimizi anladığımız tek dil birliktelikti!” diyerek anlatıyor tanıklardan biri...

Tarihten Günümüze Dersler

Sonuç olarak ele alındığında Türkiye dahil olmak üzere tüm dünya için ilham veren birkaç ders çıkarabiliriz buradan: Bir milletin ulusal bağımsızlığı için ne kadar mücadele etmesi gerektiği! Bugün bile özellikle birçok ülkenin benzer senaryolarla yüzleşmesi söz konusu… Sonuçta geçmişten gelen izlerin üzerini örtmek mümkün mü? Ülkeler yeniden doğar mı yoksa geçmişten gelen çatışmalar tekrar mı sürer?