2022 - Miha Baloh, Sloven aktör (d. 1928)

Bir zamanlar Slovenya'nın yeşil dağları arasında, 1928 yılında bir bebek dünyaya geldi. Kim bilir, belki de onun gözleri, ileride tüm Avrupa'nın sahnelerinde parlayacak bir yıldızın başlangıcını müjdelemişti. Miha Baloh, hayatına başladığı bu günlerde henüz kimse onun adını bile bilmiyordu ancak zamanla bu isim, Sloven sinemasının en önemli figürlerinden biri haline gelecekti.

Genç yaşlarında tiyatro ile tanıştı ve hemen herkesin dikkatini çekmeyi başardı. Lise yıllarında yerel bir tiyatro topluluğuna katılmasıyla birlikte sahne ışıkları altında kendine güven kazanmaya başladı. Bu deneyim, ona sadece oyunculuk yeteneklerini geliştirmekle kalmadı; aynı zamanda insanların duygularına dokunabilme becerisini de kazandırdı. Tiyatro sahnesindeki performansları sayesinde kısa sürede pek çok yapımcı ve yönetmenin gözdesi haline geldi ancak aslında bu yolculuk henüz yeni başlıyordu.

1950'li yılların ortalarına gelindiğinde Baloh, Sloven sinema dünyasında önemli roller üstlenmeye başladı. Ancak bu süreçte karşılaştığı zorluklar da vardı; savaş sonrası dönemde ülkesi zor günler geçiriyordu ve sanat camiasındaki belirsizlikler onu etkilemişti. İronik olarak, zorlu koşullar onun yeteneklerini daha da geliştirirken, kendisi için büyük fırsatlar yaratıyordu.

Miha Baloh’un kariyerinde dönüm noktası olan film ise 1961’de vizyona giren "Skrivnost na koncu sveta" adlı yapım oldu. Bu filmdeki performansı ona uluslararası alanda tanınma fırsatı sundu buna rağmen başarılarının tadını çıkarırken gelecekte onu bekleyen tehlikelerin farkında değildi.

Zamanla klasikleşen birçok eserde rol aldı; bazıları kült statüsüne erişirken bazıları ise unutulup gitti... İşte tam bu noktada düşündürücü olan şey şuydu: Belki de en büyük başarısı olarak adlandırılabilecek şey; izleyicileriyle kurduğu güçlü bağdı! Kimi zaman trajediye kayarken kimi zaman komedinin inceliklerine inebilmesi; onu diğerlerinden ayıran en belirgin özelliklerden biri oldu.

1980’li yıllara gelindiğinde Miha Baloh'un ismi artık sadece Slovenya ile sınırlı kalmamıştı. Uluslararası festivallerde ödüller kazanarak kıtanın dört bir yanında tanınmaya başladı. Ancak 1990’ların başında ülkesinin bağımsızlık mücadelesi başlayınca kendi köklerine döndü; savaş döneminde kendi halkının hikayelerini anlatmak için kamera önünde olmayı tercih etti o an için belki de bunu yapmak zorundaydı!

Sahnedeki varlığı öylesine etkileyiciydi ki… Sokak röportajlarında bir fan: "Onun gibi bir aktör daha asla yetişmeyecek!" diyerek duygularını dile getirdi! Bu cümleyle aslında her izleyici için ne kadar önemli olduğunu kanıtlamış oldu.

Yaşamının sonlarına doğru bile Miha Baloh'un enerjisi azalmadı! Yaşlılık günlerinde dahi yeni projelere imza atarak genç nesillere ilham vermeyi sürdürdü fakat herkesin merak ettiği o soru hep akıllardaydı: Geçmişten gelen deneyimleri ve anıları onu nasıl şekillendirmişti? Kim bilir...

2022 yılında vefat ettiğinde ardında bırakacağı miras tartışmalı bir şekilde ikiye bölündü: Bazıları onun kariyerinin doruğu olan filmleri savundu... Diğerleri ise daha çok insan olarak bıraktığı etkiye vurgu yaptı. Bugün bile Slovence sinemasındaki yeri tartışma konusu olmaktan çıkmadı!

Bunun yanı sıra ölümünün ardından yapılan anma etkinliklerinde birçok genç oyuncunun ilham kaynağı olduğu belirtildi; dolayısıyla birkaç yıl içinde onun hayatı ve sanatı üzerine birçok kitap yazıldı... Hatta bazı festivallerde filmlerinin yeniden gösterimi yapılırken insanlar hala ona hayranlık besliyordu! Her ne kadar aramızdan ayrılsa da Miha Baloh'un ruhu ve bıraktığı miras asla unutulmayacak gibi görünüyor!