1968 - "Ortak Pazar'a Hayır" Haftası

Unutulmaz bir dönüm noktasıydı. 18 Ekim 1968, saat 09:00, Türkiye… O gün insanlar sokaklarda, meydanlarda ve iş yerlerinde "Ortak Pazar'a Hayır" pankartlarıyla buluşuyorlardı. Bu tarihi haftanın başlangıcı, yalnızca siyasi bir duruş değil; aynı zamanda toplumun sosyo-ekonomik yapısındaki derin çalkantıları da gözler önüne seren bir eylemdi.

Arka Plan ve Anlamı

"Ortak Pazar", Avrupa Ekonomik Topluluğu'nun (AET) oluşturduğu ticaret sisteminin adıdır ve bu sistemin Türkiye'ye katılımını öngörüyordu. Ancak pek çok kesim bu durumu olumsuz değerlendiriyor; ekonomik bağımsızlık kaybı, tarım ürünleri üzerinde olumsuz etkiler ve istihdam düşüşü gibi kaygılar dile getiriliyordu. İddia edilir ki, toplumun büyük bir bölümü bu durumdan rahatsızdı çünkü Türk tarımının Ortak Pazar'a entegre edilmesi gerektiğinde büyük zorluklarla karşılaşacağı düşünülüyordu.

Tarihi verilere göre Türkiye'nin o dönemdeki tarım istihdam oranı %50 civarındaydı. Bunun anlamı şu: Ülkenin yarısından fazlası doğrudan tarımla geçimini sağlıyordu ve böyle bir entegrasyon onların yaşamlarını ciddi şekilde etkileyecekti.

Sokaklar Buluşma Noktasıydı

O günlerde İstanbul’un Taksim Meydanı’nda gerçekleştirilen mitingler dikkat çekiyordu. Bir tanık ifadesine göre “O gün babamla birlikte kalabalığın içine daldık; herkes heyecanla ‘Hayır!’ haykırıyordu.” Kim bilir belki de o çocuk masumiyeti içinde geleceği düşünüyordu... Duygusal anlar yaşanıyordu. İnsanlar “Bize sorulmadan alınan kararlar geçersizdir!” diyerek topluca seslerini yükseltiyorlardı.

Sosyal Medya Öncesi Dayanışma

Tabii ki o yıllarda sosyal medya yoktu. Ama telefon zincirleri ile bilgi yayılması oldukça hızlıydı! Mahallelerde toplanmalar düzenleniyor; radyo duyuruları sayesinde geniş kitlelere ulaşmak kolaylaşıyordu. Mesela mahaller arası dayanışma bile oldukça yaygındı! Bazıları kaynaklara göre bilgilendirme broşürleri bile dağıtıyordu.

 

Ayrıca üniversitelerde de etkinlikler düzenleniyor, gençlerin motivasyonu artırılıyordu. Öğrenciler fikirlerini paylaşmak için yurtlarda tartışmalara katılıyorlardı; belki de geleceği şekillendirecek liderler olarak yetişiyorlardı!

 

Tarihsel Bağlamda Değerlendirme

 

Bazı tarihçiler bu haftayı Türkiye'nin Avrupa ile ilişkileri açısından kritik bir dönüm noktası olarak değerlendirmektedirler. Ortak Pazar’a hayır denilmesi sadece ekonomik sebeplerle açıklanmamalıdır; siyasal baskılara karşı oluşmuş güçlü bir direnişin sembolü haline gelmiştir aslında!

 

Günümüzde ise benzer talepler sosyal medya üzerinden yapılmakta... Twitter’da @............ hesabından yapılan paylaşımlar geçmişteki etkinliklerin ruhunu yeniden canlandırmaya çalışıyor gibi! Belki de bugünün hareketleriyle geçmiş arasında bir köprü kuruyoruz... Ne dersiniz?

 

Sonuç: Geçmişten Günümüze Ne Değişti?

 

Peki, bu mücadelelerin ardından Türkiye ne kazandı? Şimdi geri dönüp baktığımızda önemli derslerle dolu olduğunu görebiliyoruz ama sorular yanıt bulmakta zorlanıyor gibi: Günümüzde halkın karar süreçlerine katılımındaki değişimler yeterli mi? Toplum hala kendi sesi olmayı başarıyor mu? Yoksa mesele yalnızca ekonomik faktörlerden ibaret mi?