1909 - II. Abdülhamid tahttan indirildi; yerine V. Mehmed tahta geçti.

19 Nisan 1909, saat 10:45, İstanbul… O gün, Osmanlı İmparatorluğu'nun tarih sahnesindeki en önemli dönüm noktalarından biriydi. Padişah II. Abdülhamid'in tahttan indirilmesi ve yerine V. Mehmed'in geçişi, sadece bir hükümdarın değişimi değil; aynı zamanda imparatorluğun geleceğini şekillendirecek bir sürecin başlangıcıydı.

İkinci Abdülhamid Dönemi ve Sonuçları

II. Abdülhamid, 1876'dan itibaren tahta geçmişti. İddia edilir ki onun yönetim anlayışı otoriterdi ve bu durum halk arasında huzursuzluğa yol açıyordu. Özellikle 1908'de gerçekleşen Jön Türk Devrimi ile birlikte baskılar artmıştı; devrimciler artık daha fazla özgürlük talep ediyorlardı.

Bazı tarihçilere göre II. Abdülhamid’in istibdat rejimi sonucunda halkın büyük kesimleri adeta nefessiz kalmıştı! Eğitim alanında yapılan yenilikler bile halka yansıyamamıştı. Yönetimin sıkı kontrolü altında olan basın organları, kamuoyunu bilgilendirme konusunda sınırlı kalıyorlardı.

Kriz Dönemi: Hareket Ordusu

Olayların patlak vermesi ise Birinci Balkan Savaşı öncesine dayanıyor . Halk içinde oluşan huzursuzluklar neticesinde Hareket Ordusu kurulmuştu; bu ordu esasen Sultan'a karşı duracak olan muhalefetin silahlı koluydu! İşte o günlerde harekete geçen toplumsal dinamikler, çok geçmeden II. Abdülhamid'i tehdit eder hale geldi.

Tahttan Indirilme Süreci

Dikkat çeken şey: 1909’da yapılan Ayastefanos (Büyükçekmece) Kongresi’nde toplanan çeşitli gruplar arasındaki çatışma ortamında Vatan ve Hürriyet Cemiyeti öne çıkıyordu! Bu sırada II. Abdülhamid'e bağlı Devlet Dağlarından Çıkmayı Planlayan bazı milletvekillerinin etkisi de büyüktü.

Tarihin belleklerinde yer etmiş başka bir olay ise "31 Mart Olayı" olarak adlandırılan isyan oldu; burada padişaha bağlı askerlerin düzenlediği ayaklanma sonrasında yeni seçilen hükümet için tehdit oluşturulmuştu.

Sosyal Destek ve Dayanışma

'O gün meydanda her şey kargaşa içindeydi.' - Yirmi yaşındaki bir genç kadın hatırlıyor...

Kongre döneminde sosyal medya araçlarının bulunmadığı o dönemlerde iletişim zorlukları doğmuştu ama radyo duyuruları sayesinde birçok insan bilgilendirilmeye çalışılmıştı!

Bununla birlikte telefon zincirleri aracılığıyla haberleşmeler sağlanıyordu ki bu da toplumsal dayanışmanın göstergelerinden biri oluyordu: %70 oranında katılımcı destek bulduğu iddia edilen mitinglerle halk kendini ifade etme fırsatı yakalamıştı!

Padişah Değişimi: V. Mehmed'in Tahta Geçişi

Tüm bu karışıklıkların ardından nihayet Taht Koruma Cemaati adı altında kurulan grup tarafından II.Abdülhamid'in tahtından indirilmesi kararlaştırıldı ve yerine kardeşi V.Mehmed tahta geçti!

• Resmi kayıtlara göre: O güne kadar devam eden çatışmalar neticesinde yaklaşık 3 bin kişi hayatını kaybetti.
• Ayrıca birçok kişi tutuklandı ya da sürgün edildi ki bu durum toplum üzerinde derin izler bıraktı.

Tarihsel Önemi

Bazıları diyor ki; bu olay yalnızca siyasi iktidar değişikliğiyle sınırlı değildi; aynı zamanda Osmanlı'nın modernleşme çabalarının temellerinin atılması açısından kritik bir gelişmeydi! Dolayısıyla yeni padişahın düşünceleri, genç Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuna giden yolu hazırladı denebilir... Tarihin farklı sayfalarına yelken açmanın eşiğindeydik!

Sosyal Medyanın Yerine Zaman Yolculuğu

Eğer bugün böyle bir olay gerçekleşseydi, Twitter veya Instagram gibi sosyal medya platformlarında gündem olurdu; insanlar anlık tepkilerini paylaşırdı… Ancak o dönem sadece resmi basınla kısıtlıydınız! Bugün eski bilgilerin araştırılması ile elde edilen veriler ışığında yaşananlar daha kolay anlaşılmakta ama o zaman süreç karmaşıktır...

Düşündüren Soru

Peki ya bugün benzer baskılar altında yaşayan ülkelerdeki bireylerin sesleri neden yeterince duyulmuyor? Tarihten ders almak mümkün mü? İşte burası biraz muallak... Belki de insanlığın tarihi her zaman aynı yanılgılara düşüyor?!