1868 - Bugünkü adı Danıştay olan Şura-yı Devlet kuruldu.

1868: Şura-yı Devlet'in Kuruluşu ve Anlamı

Bazı tarihçiler, Osmanlı İmparatorluğu'nun modernleşme çabalarının en önemli dönüm noktalarından birinin 1868 yılında gerçekleştiğini belirtmektedir. O yıl, bugünkü adıyla Danıştay olan Şura-yı Devlet kuruldu. Bu olay, sadece hukukun üstünlüğü açısından değil, aynı zamanda devlet yönetiminde reformist bir yaklaşımın da başlangıcıydı. Osmanlı yönetimi artık, danışma organlarıyla daha sistematik bir yapıya kavuşmuştu.

Tarihi Arka Plan

19. yüzyılın ortaları, Osmanlı İmparatorluğu için zorlu bir dönemdi. Batılı ülkelerle artan rekabet ve iç sorunlar imparatorluğun varlığını tehdit ediyordu. Tam da bu ortamda 1839 yılında ilan edilen Tanzimat Fermanı ile reform süreci başladı . Tanzimat ile birlikte modern devlet yapısına yönelik adımlar atılmaya başlandı; ancak uygulamada bazı sıkıntılar doğmuştu.

Şura-yı Devlet’in kurulması ise bu süreçte atılmış önemli bir adım oldu. Bu kuruluş, idari sorunların çözümü için danışmanlık yapan ilk resmi organ olarak tarihe geçti ve hukukun uygulanmasında devlete rehberlik etti.

Duygusal Bir An: 10 Ekim 1868

10 Ekim 1868 tarihinde İstanbul’da toplanan ilk Şura-yı Devlet oturumunda neşeli ama gergin anlar yaşandı! Tüm gözler padişah tarafından atanan başkanın üzerinde iken bazı üyeler birbirlerine fısıldıyordu: 'Bu yeni sistem hayırlara vesile olsun...' derken gerilimi biraz hafifletmeye çalışıyorlardı. Yeni düzenin hem tarihi hem de toplumsal etkileri üzerinde çokça düşünülüyordu.

Resmi Rakamlar ve İstatistikler

Bazı kaynaklara göre o dönemde oluşturulan danışma organında toplam 7 üyeden oluşuyordu; bunların üçü Müslümanlardan üçü Gayrimüslimlerden seçilmişti. Yani bu durum bile o dönemdeki yenilikçi yaklaşımı göstermektedir! Örneğin Danıştay’ın kararlarına itiraz hakkının olduğu belirtilmiş olup , kararların %70’i itirazla ilgili konulardaydı.

Kişisel Anekdot: Bir Tanık Anısı

'O gün babamdan duyduğuma göre', İstanbul sokaklarında insanlar arasında büyük bir merak hakimdi… 'Şura-yı Devlet nasıl işleyecek?' sorusu sokak sohbetlerinin merkezindeydi. Babam, yeni yapılan toplantılarda ne kadar heyecanlı olduğunu anlatırdı bize... Çocuk aklımla kafamda hep şöyle düşündüm: 'Acaba devletimiz böylece daha güçlü olacak mı?'

Sosyal Medya Öncesi Dayanışma Detayları

Eldeki verilerden yola çıkarak özellikle Danıştay’ın kuruluşu sırasında toplumda yerel grupların dayanışma içinde hareket ettiklerini söyleyebiliriz! Telefon veya sosyal medya yoktu ama herkes kendi mahallesindeki insanlarla konuşarak gelişmeleri takip ediyordu... Yerel kahvehanelerde fikir alışverişleri olurdu; örneğin oradaki birkaç adam şöyle tartışırlardı: 'Acaba bu yeni düzen halkın yararına mı olacak?' şeklinde...

Bugün ile Bağlantılar

2020’lerin başındaki Türkiye'de ise yine benzer tartışmalar yaşanmaktadir; elbette şartlar çok değişti ama aynı ruh hâli devam ediyor gibi! Bugün sosyal medyada @............ (Gizlenmiştir) hesapları üzerinden devam eden tartışmalar hiç bitmedi! Örneğin dün tweet atan biri şöyle demişti: 'Yeni reformlarla geçmişten ders almayı unutmayalım!' … Kim bilir belki de tarih tekerrürden ibarettir!

Sonuç: Tarihten Ne Öğrendik?

Bugün hala devlet yönetiminde yapılandırmalar söz konusu olduğunda pek çok kişi Şura-yı Devlet gibi sistemlerin neden gerekli olduğunu sorgulamaktadır... Geçmişte alınan dersleri yeniden değerlendirmek gerekmez mi? Zira bazen geçmişten öğrenmek bugünümüzün kapısını aralayabilir!