1908 - Salvador Allende, Şilili devlet adamı (ö. 1973)

1908 yılında doğan Allende, tıp eğitimi alarak başladığı kariyerinde insanlara hizmet etme arzusu ile doluydu ancak bu arzu onu siyasi arenaya yönlendirdi. Genç yaşta sosyalist ideallere yönelmesiyle birlikte aktif siyaset sahnesinde kendine yer bulmaya çalıştı. İlk önemli adımını attığında, ülkesinin zenginliklerini halka sunma vaadiyle dikkat çekti. Fakat bu hedeflerine ulaşmak kolay olmadı; zamanla politik rakiplerinin sert muhalefetiyle yüzleşmek zorunda kaldı.

Siyasi yolculuğunun başlangıcında, güçlü bir sağlık sistemi kurma çabasıyla bilinmeye başlandı ancak sistemin eşitsizlikleri açığa çıkardığını görmekte gecikmedi. Bir dönem Şili Senatosu’nda görev yaptıktan sonra başkanlık yarışına girmesi elbette ki cesaret gerektiren bir adımdı; buna rağmen halk tarafından büyük destek buldu ve sonunda 1970'te Cumhurbaşkanı seçildi. İronik olarak, iktidara geldiğinde gerçekleştirdiği reformlar bazıları tarafından halk sağlığını artırırken diğerleri tarafından büyük bir tehdit olarak algılanıyordu. Ülke genelinde eğitimden sağlığa birçok alanda devrim niteliğinde değişiklikler yapılması gerektiğine inanıyordu ve bunun için gerekli adımları attı fakat bazı kesimler bu radikal değişimlerin mevcut düzeni sarsacağından korkuyordu.

Dolayısıyla, hükümeti sürekli saldırılarla karşı karşıya kaldı: Ülke içinde başlayan ekonomik krizler ve dış güçlerin müdahalesi… Allende’nin yönetimi altında pek çok sosyal program uygulamaya konuldu ama bunun yanında yürütülen neoliberal politikalar da ciddi tartışmalara yol açtı; belki de asıl sorun burada başladı... Düşmanları onu "komünist" olarak damgalarken destekçileri ise onu "demokratik devrimci" olarak nitelendiriyordu. Onun başarısızlıklarına rağmen umutlarını kaybetmeyen milyonlarca destekçisi vardı ancak düşmanlarının artan gücü göz ardı edilemezdi! Çeşitli askeri darbeler planlanıyor ve gizli servisler aracılığıyla hükümetine yönelik komplolar kuruluyordu… Her ne kadar onurlu bir duruş sergilese de uluslararası arenada yalnız kalması onun sonunu hazırladı. 11 Eylül 1973’te yaşanan olaylar sırasında Allende'nin iktidarı sona erdiğinde dünya bunu canlı yayında izliyordu! Silahlı kuvvetlerin liderliğindeki Augusto Pinochet'in darbesi sonucunda eski cumhurbaşkanı intihar etti böylece onun idealizmi acıyla sonuçlandı ama mirası hala tartışılmaya devam ediyor.

Ölümünden sonra uzun yıllar boyunca Şili’de onun adına anmalar düzenlendi… Bugün bile Salvador Allende'nin hikayesi, genç aktivistler arasında ilham kaynağı olmaya devam etmekte ve pek çok kişi onu özgürlüğün sembolü olarak görüyor! Belki de en büyük mirası olan “şimdiye kadar mücadele edenlerin sesi” olmayı başarmasıdır; çünkü onun cesareti hala toplumsal değişimin önemini vurguluyor!