2020 - Mario Molina, Meksikalı kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1943)

Mario Molina, 1943 yılında Meksika'nın başkenti Meksiko'da dünyaya geldi. Kimya ile olan ilişkisi, küçük yaşlardan itibaren kendini gösterdi. Ancak bu ilgi, onu sadece derslerde başarılı kılmakla kalmadı; aynı zamanda bilimin karanlık köşelerine ışık tutma arzusunu da ateşledi. Genç yaşta ailesiyle birlikte Amerika Birleşik Devletleri'ne göç ettikten sonra eğitimine devam etti ve daha sonra üniversite hayatında önemli adımlar attı. 1972 yılında Kaliforniya Üniversitesi'nde doktorasını tamamladı ve burada yaptığı çalışmalar, onu çevresel kimya alanında öncü bir isim haline getirdi.

İlk önemli keşfi ise ozon tabakasının incelmesi ile ilgiliydi. Kimyasal maddelerin atmosferde yarattığı etkileri araştırırken, kloroflorokarbonların (CFC) ozon tabakasına verdiği zararı ortaya koydu. Bunu yaparken bilim camiasının dikkatini çekti; ancak bu keşfi bazı çevrelerce hoş karşılanmadı zira bu durum, sanayinin karlarını tehlikeye atabilirdi! İronik olarak, birçok kişi onun bulgularını ilk başta dikkate almadı ama Molina’nın çalışmaları giderek daha fazla önem kazandı.

Kendisi için belki de en büyük başarılarından biri 1995 yılında Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmasıydı. Nobel Komitesi’nin kararının ardından dünya genelinde alkışlandı; ancak Molina’nın bilimsel kariyeri boyunca karşılaştığı zorluklar da az değildi. Zaman zaman dışlanmış hissediyor olabilirdi… Belki de bu nedenle sürekli yeni bilgiler peşindeydi her zaman bir adım önde olmak istiyordu.

Molina'nın araştırmaları, hükümet politikalarını etkileme gücüne sahipti. Özellikle 1987’de imzalanan Montreal Protokolü’nün kabul edilmesinde büyük rol oynadı çünkü o ve ekibi sayesinde CFC’lerin zararlı etkileri kanıtlanmıştı! Böylece iklim değişikliğinin önlenmesi yönünde ciddi adımlar atılmasına katkıda bulundu; ancak mücadele bitmemişti... Hala küresel ısınmanın etkileri ile yüzleşmek zorundaydık.

Moleküler düzeyde yaptığı keşifler kadar toplumda bilinç oluşturmasıyla da tanınırdı. Üniversitelerde gençlere eğitim verirken belki de en çok vurguladığı şeylerden biri şuydu: “Bilim yalnızca laboratuvarlarda yapılmaz!” Bu sözler kulağımızda çınlarken toplumun tüm katmanlarına ulaşmaya çalışıyordu belki de bilimin sadece akademik bir alan olmadığını herkese anlatma arzusundaydı.

Birçok ödül kazanmasına rağmen Mario Molina’nın gerçek motivasyonu asla kişisel çıkarlar değildi; o gerçekten dünyayı kurtarma çabası içindeydi... Yıllar geçtikçe bilimin ilerlemesi için duyduğu tutku hiç azalmadı tam tersine arttı! Ancak 2020 yılına geldiğimizde hayatını kaybettiğinde dünya üzerinde bıraktığı miras tartışmasız büyük bir etki yarattı.

Ölümünün ardından yapılan açıklamalar ve anmalar gösteriyor ki, onun adı sadece bilim tarihine değil aynı zamanda çevre koruma hareketlerine de kazındı... Bugün bile birçok genç bilim insanına ilham kaynağı olmaya devam ediyor! Mirasını yaşatmak adına yapılan etkinliklerde ya da sosyal medya kampanyalarında sıkça adı geçiyor: "Molina gibi düşün!"

Sokak röportajlarında bir fan şöyle diyordu: “Molina bize umut verdi... O sadece bir kimyager değil; iklim aktivisti olarak da hatırlanacak.” Kısacası Mario Molina’nın hikayesi yalnızca kendi başarılarıyla değil; gezegenimizin geleceği için mücadele eden milyonların hikayesinin parçasıdır!

Tarihçiler anlatır ki, onun ölümü sadece kişisel bir kayıp değildi Dünya'nın ekosisteminde derin izler bıraktı ve bugün hala milyonlarca insan onun vizyonuyla hareket ediyor...