2021 - Jerome Kagan, Amerikalı bir psikologdu (d. 1929)

Bir zamanlar, 1929 yılının karanlık ve zorlu günlerinde, bir bebek dünyaya geldi. O bebek, çok geçmeden sıradan bir yaşamın ötesinde bir yolculuğa çıkacağını bilmeyecek kadar masumdu. Jerome Kagan adını taşıyan bu çocuk, ileride psikoloji dünyasında devrim yaratacak fikirlerin tohumlarını taşıyordu. Ancak hayatı boyunca karşılaşacağı zorlukların ve büyük başarıların hazırlayıcısı olan ailesinin ve çevresinin etkisiyle şekillenecekti.

Çocukluk yıllarında çok fazla insanla tanıştı. Ailesi onu her zaman destekledi; fakat etrafındaki insanların çeşitliliği ona insan doğasının karmaşasını öğretmişti. Kim bilir, belki de bu nedenle çocukken gözlem yapmayı ve sorular sormayı alışkanlık haline getirdi. Okulda dikkat çekici bir öğrenci oldu ancak genç yaşta bile sosyal ilişkilerdeki farklı dinamikleri fark etmeye başlaması onun içinde gizli bir merak uyandırıyordu.

Üniversite yıllarına gelindiğinde Kagan, Harvard Üniversitesi'nde eğitim almaya başladı; burada ruhsal durumları anlamanın yollarını araştırırken kendini buldu. Öyle ki, belki de en büyük keşfi olan kişilik gelişimi üzerine yaptığı çalışmalarıyla tanınmaya başlandı. Ancak bu süreçte onu en çok zorlayan şeylerden biri, kendi içindeki çatışmalardı: bilimsel nesnellik ile duygusal derinlik arasında gidip gelen düşünceleri... Bu ikilemle yüzleşmek zorundaydı.

Kagan’ın kariyerinin en dikkat çekici anlarından biri ise onun “temporal değişkenlik” üzerine yaptığı çalışmalarla başladı. İnsanların korku ile stres gibi duygularının zaman içinde nasıl değiştiğini incelemek için yaptığı deneyler pek çok kişiyi etkiledi ancak ironik olarak bu çalışmalarda bazen kendisi de denek konumunda kalabiliyordu! İnsan doğasının inceliklerini anlamak adına kendi ruhunu sorgulamak zorunda kaldı; kim bilir belki de bunun ona kattığı derinlikler sonradan daha büyük keşiflerin kapısını araladı.

Kagan’ın en bilinen teorilerinden biri olan “şemalar” üzerindeki çalışmaları özellikle dikkate değerdi. Çocukların çevrelerine nasıl adapte olduklarını anlatan şemalar sayesinde birçok ebeveyn ve eğitimciye yol gösterdi bunun yanı sıra şemaların sadece bireysel değil toplumsal dinamiklerde de ne denli etkili olduğunu ortaya koydu! Kendi teorileri doğrultusunda çocukların yalnızca doğal tepkilerini değil, aynı zamanda çevrelerinden aldıkları geri bildirimleri nasıl işlediklerini analiz etti.

Buna rağmen Kagan’ın hayatında yalnızca akademik başarıları yoktu; ailesiyle kurduğu bağlar da oldukça önemliydi. Onun kızıyla kurduğu ilişki son derece derindi ve belki de bu ilişkinin verdiği ilhamla farklı bakış açıları geliştirebildi çünkü aile bağına dair hissettiği yoğunluk onu hem özel hayatta hem profesyonel yaşamda daha açık fikirli olmaya yönlendirdi!

Zamanla bazı kavramlara duyduğu tutkuyu arttırdı: Özellikle duygusal zekâ üzerinde durarak insanların başkalarıyla olan ilişkilerini geliştirmek için çaba göstermenin gerekliliğine dikkat çekti. Her ne kadar bazı psikologlar bunu tartışmalı bulsalar da Kagan’a göre içsel motivasyonun önemi büyüktü! Bütün bunlar sonucunda çalışmalarında bazen herkes tarafından kabul edilmeyen fikirlere yer verdi...

Yaşamının ilerleyen dönemlerinde birçok kitap yazdı; "The Nature of the Child" gibi eserleri sadece akademisyenler arasında değil halk arasında da ilgi gördü zira karmaşık insan davranışlarını sade bir dille açıklamakta ustaydı! Eserlerinde kullandığı metaforlar sayesinde okuyucuları düşünmeye teşvik ediyordu: "Çocuklar dalgalara kapılmış kayık gibidir." diyerek onların sürekli değişen duygusal durumlarını ifade ediyordu.

Erken Dönem Çalışmaları

Kagan, çocukların duygu durumlarını ve kişilik yapılarını anlamak amacıyla gerçekleştirilen araştırmalarla dikkat çekmiştir. Özellikle "daha fazla korkulu" çocukların nasıl geliştiği, bu korkunun kökenleri ve bunların gelecekteki etkileri üzerine çalışmalar yapmıştır. Kagan'ın yaptığı çalışmalar, genetik ve çevresel etmenlerin bireylerin kişilik gelişimindeki rolünü anlamak için önem taşır.

Kagan'ın Çalışmalarının Etkileri

Jerome Kagan’ın bulguları, psikoloji ve eğitim dünyasında önemli bir dönüm noktası olmuştur. Çocukların kişilik gelişimindeki farklılıkları anlamak, öğretmenler, ebeveynler ve terapistler için büyük bir kaynak sağlamıştır. Kagan, çocukların hem bireysel özelliklerini hem de sosyal ilişkilerini şekillendiren faktörlerin anlaşılmasına yönelik yenilikçi bakış açıları sunmuştur.

Kapanış: Günümüze Yansımaları

2021 yılında hayatını kaybeden Jerome Kagan'ın mirası hala tazeliğini koruyor; özellikle çocuk gelişimi konusunda yaptığı çalışmalar günümüzde bile tartışılıyor! Bugün bile onun yöntemlerinden faydalanmak isteyen ebeveynler ve eğitmenler var… Sosyal medya platformlarında dahi sıkça referans alınıyor! Üzerine yazılan makalelerde sıkça adı geçiyor – aslında bugünün bireyleri için hala geçerli dersler sunuyor: Duygusal zekâ eğitimi asla göz ardı edilmemeli!