2020 - Ḥamid Ceryat, sahne adı ile Idir, Berberi asıllı Cezayirli sanatçı ve aktivist (d. 1949)

1949 yılında, Cezayir'in kırsal bir köyünde doğdu Ḥamid Ceryat. Ailesi, Berberi kökenli olduğu için onun hayatında gelenekler her zaman önemli bir yer tutmuştu. Küçük yaşlardan itibaren müziğe olan ilgisi dikkat çekti; babası, ona eski Berberi ezgilerini dinletirken, çocuk ruhu melodilerin büyüsüne kapıldı. Ancak bu melodiler, sadece müzik değil, aynı zamanda bir kültürün ve kimliğin sembolüydü.

Gençlik yıllarında, ülkesinin bağımsızlık mücadelesine tanıklık etti. Bu dönem onun siyasi bilincini şekillendirdi ve sanatçı ruhunu ateşle doldurdu. 1960'ların başında toplumsal hareketlerin içinde yer almaya başladı; şarkılarıyla hem geleneklerine sahip çıkıyor hem de genç neslin isyanını dile getiriyordu. Birçok sanatçı gibi o da kendini ifade etmenin yolunun müzik olduğunu keşfetti ancak bu yalnızca kişisel bir yolculuk değil; aynı zamanda halkın sesi olma arzusuydu.

1970'lerin ortalarına geldiğimizde Idir adıyla sahneye çıkmaya başlamıştı. Kim bilir, belki de ilk albümünü kaydederken hissettiği heyecanı kelimelere dökmekte zorlandı; çünkü bu sadece kendi hikayesini anlatmakla kalmayacak, aynı zamanda Berberi kültürünün yeniden canlanmasına yardımcı olacaktı. İlk albümü "A Vava Inouva", onu aniden geniş kitlelerle buluşturdu böylece halkının unutulmuş ezgilerini dünyaya duyurmanın kapısını aralamış oldu.

Aniden yükselen popülaritesiyle birlikte kariyerinde yeni bir sayfa açıldı: Fransa'ya taşındı ve burada Cezayir diasporasıyla iç içe geçti. Ancak bu süreçte zorluklar da yaşadı; çünkü Avrupa'da yaşamayı seçmesi onu iki farklı dünya arasında sıkıştırmıştı. Sözleriyle topluma dokunmayı başarsa da kendi iç dünyasında kim bilir kaç çatışma yaşıyordu? Her konserinde kalabalıkların coşkusunu hissederken... belki de yalnızlığını daha derin yaşıyordu.

Buna rağmen Idir’in şarkıları sadece eğlence aracı değildi; pek çok insan için umut kaynağı olmuştu. Özellikle "A Vava Inouva" parçası ile dünya çapında ün kazandı o kadar ki şarkısı bugün bile çeşitli sanatçılar tarafından yeniden seslendirilmekte ve hala popülerliğini korumakta! Yıllar geçtikçe genç nesillerin onun eserlerini keşfetmesiyle birlikte kültürü yeniden yaşatma misyonuna dönüştü.

Sanatının yanı sıra aktivistliği ile de dikkat çekti: Berberi haklarının savunucusu olarak ön plana çıktı ve dilinin korunması için mücadele etti. Bu bağlamda yaptığı çalışmalarla yalnızca toplumunun sorunlarına ışık tutmadı aynı zamanda diğer sanatçılara ilham kaynağı oldu! Olaylara bakarken ironik bir şekilde... aslında pek çokları onu sadece güzel melodiler üreten biri olarak gördü; ancak ardındaki derin anlamları çözümlemek isteyecek az kişi vardı.

Zamanla müziği, geleneksel temaları modern unsurlarla harmanlayan tarzıyla özdeşleşti: Şarkılarında geçmişle geleceği buluşturan özlem dolu melodiler yaratıyordu! Düşünmeden edemiyorum ki... belki de büyük başarısının sırrı tam olarak burada yatıyordu: dinleyicileri geçmişe götürüp geleceğe dair umut vermekteydi!

2000'lerin başlarında Idir'in ünü daha da arttı; festivallerde yer aldı ve farklı ülkelerde konserler vererek uluslararası arenada tanınır hale geldi - ancak o asla köklerinden kopmadı! Her zaman Cezayir’i yüreğinde taşıdı ve bunun getirdiği sorumluluğun bilinciyle hareket etti...

Sadece müzikal yetenekleriyle değil, insanlığına dair duruşuyla da iz bıraktı: Bir çok röportajda aktardığı üzere “Müzik herkesin dilidir” diyerek tüm insanlığı kucaklayıcı bir yaklaşımla ele alıyordu! Belki de bu yüzden birçok kişi onu hem sanatçı hem aktivist olarak görmeyi tercih etti - ikisi arasında ince bir çizgi olduğunun farkındaydı!

Mirasına Yansımalar

2020 yılı itibarıyla hala sahnelerde parlayan yıldızlardan biri olan Idir’in etkisi günümüzde dahi hissedilmektedir! Bugünlerde sosyal medya platformlarında gençler arasında “Berberic” akımları ortaya çıkmaya başladı – bunu görmek beni gerçekten heyecanlandırıyor! Belki de Idir’in mirası sayesinde kültürü yeniden hatırlayan yeni nesil sanatçılar yetişiyor?

Nostalji Dalgaları

• Cezayir sokaklarında başlayan özgürlük çığlıkları…
• Dijital platformlarda yükselen eski klasik parçalar…
• Sosyal medyada #IdirChallenge etiketi altında yürütülen yarışmalar…