2020 - Hayri Nazarova, Tacik aktris (d. 1929)

Bir zamanlar, 1929 yılında Tacikistan'ın göz alıcı topraklarında dünyaya gelen Hayri Nazarova, belki de hayatının en önemli sahnesine adım atmak için doğmuştu. Genç yaşta, annesinin yanındaki mahalle tiyatrosunun sıcak atmosferinde büyüdü; ancak bu sanat yolculuğunun başlangıcı, onun için bir dizi zorluk ve mücadele demekti. Ailesinin maddi durumu oldukça zayıftı; ama o, sanatın ışığından asla vazgeçmedi.

İlk gençlik yıllarında sahneye çıkma hayalleri kurarken, genç Hayri'nin aklına gelen düşünceler her daim umut doluydu. Tiyatroda geçirdiği zamanlarda belki de kendisini tanımaya başladı. Fakat hayalleri peşinden koşarken pek çok engelle karşılaşması kaçınılmazdı. Çünkü dönemin siyasi atmosferi, sanatı ve sanatçıları sert bir şekilde şekillendiriyordu çoğu zaman baskı ve sansürle... Bu bağlamda Hayri’nin yetenekleri çoğu kez göz ardı edildi.

Hayri'nin kariyeri 1950'lerde hız kazanmaya başladı; genç yaşta büyük sahnelerde performans sergilemeye başladı. İlk başlarda küçük rollerle başlayarak halkın gönlünde taht kurmayı başardı ancak bu hızlı yükselişi beraberinde bazı düşmanlıkları da getirdi. Zira bazı meslektaşları onun başarılarını hazmedemedi ve onu geri çekilmeye zorlamak için çeşitli entrikalar çevirmeye başladılar.

Ama o yılmadı! Zamanla daha büyük rollerde yer almaya başlayan Hayri Nazarova'nın performansları izleyicileri derinden etkiledi; çünkü sahnedeki her hareketi bir duyguyu temsil ediyor gibiydi. Bunun yanı sıra sinemada da parlayarak uluslararası festivallerde ödüller kazandı bu durum ise ona sadece Tacikistan'da değil, dünyanın dört bir yanında tanınma fırsatı sundu.

Yıllar geçtikçe, aslında kariyerinin zirvesine ulaşırken nasıl bir kişilik gelişimi sergilediğini görebildik: Sahnedeki duruşu güçlüydü ama özel yaşamında yalnızlığını gidermek için hep arayış içindeydi. Belki de bu yalnızlık onu daha derin düşüncelere yönlendirdi; kim bilir? Belgesel tadında çekilen filmlerinde içsel çatışmalarını estetik bir dille anlattı... İzleyiciler onun derinliği keşfettikçe onu daha çok sevdiler.

Buna rağmen hayatına damga vuran olaylar oldu tabii ki! Sadece aktörlük yeteneği değil, toplumsal konulara olan duyarlılığı ile de dikkat çekti: Özellikle kadın hakları üzerine verdiği mücadeleler herkesin takdirini topladı. 1970’lerde Tacikistan’da kadınların sosyal statüsünü arttırmaya yönelik kampanyalara katıldı böylece sadece sahnede değil gerçek hayatta da cesurca sesini yükseltti!

Ayrıca dönem dönem medya ile olan ilişkisi tartışmalıydı; bazı röportajlarında cesur ifadeler kullandığı için eleştirilere maruz kaldı fakat bu onu yıldırmadı tam aksine halk arasında daha fazla destek bulmasını sağladı! Kim bilir belki de baskılara karşı koymanın verdiği özgürlük hissiyle kendisini yeniden yarattı... Her ne olursa olsun o anlık duruşuyla pek çok insanın kalbinde yer etti!

Hayri’nin yüzlerce projede yer almış olması ve birçok ödül kazanması elbette yeterli değildi; çünkü yalnızca sanatıyla değil aynı zamanda insani değerleriyle örnek olmayı başarmıştı! Ancak ne yazık ki yıllar geçtikçe sağlık sorunları yaşamaya başladı ve 2020 yılında son nefesini verdiğinde ardında bıraktığı miras tartışmasız büyüktü...

Düşünceler her daim Sahne'de kalacak olan bir efsaneye dönüşmüştü: Onun hikayesi sayesinde birçok yeni nesil sanatçıya ilham oldu. Bugün bile Tacik sinemasındaki eserlerinde sıkça adı geçen Hayri Nazarova’nın adı hala yaşamaktadır…