1902 - Anatole Litvak, Yahudi asıllı Ukraynalı film yönetmeni ve yapımcı (ö. 1974)

Ancak savaşın gölgesinde büyüyen bu yetenekli gencin hayatı hiç de kolay olmayacaktı.Litvak, genç yaşında Almanya’ya gitti orada film endüstrisinin büyüsüne kapıldı. Sinema dünyasına ilk adımlarını attığı dönem, dünya sinemasının büyük değişimlere uğradığı bir zamandı; sessiz filmlerden sesli filmlere geçiş yapılıyordu. Tüm bunlara rağmen, Hollywood’un kapıları ona her zaman açık olmadı. İronik olarak, kısıtlı imkanlar altında geçirdiği yıllar onun yaratıcılığını daha da güçlendirdi.Bir süre sonra Litvak’ın kariyerine yön veren önemli bir karar aldı: Paris’e yerleşmek...

Orada birçok yetenekli sanatçı ile tanıştı ve kendisini geliştirmek için fırsatlar yakaladı. Ancak bu süreçte savaş patlak verdi; buna rağmen Litvak pes etmedi ve Amerika'ya göç etti. Kim bilir, belki de bu zorlu yolculuk onu daha dirençli hale getirmiştir!Hollywood’a ulaştığında ise her şey farklıydı; gerçek anlamda parlamaya hazırdı! 1930’ların ortalarında "The Sisters" gibi yapımlarla adını duyurmaya başladı. Sineması sadece eğlenceden ibaret değildi; derin insan duygularına dokunan hikayeleri anlatmayı tercih ediyordu belki de kendi yaşamından izler taşıyordu bu hikayeler...

Ancak başarısının ardında yatan sırları herkes bilmiyordu: İyi senaryolar bulmak zorundaydı çünkü kötü senaryolar ona kazanç değil kayıp getiriyordu! İşte tam da burada, onun yönetmenlik becerileri devreye girdi: Ekranda görsel estetiği ön planda tutarken aynı zamanda karakterlerin içsel çatışmalarını ustalıkla yansıtıyordu.1940’larda yapılan "The Moon and Sixpence" gibi filmlerle birlikte Litvak’ın ismi dünya çapında duyulmaya başlandı! Fakat burada ilginç olan şey şuydu: Kendi toplumundan gelen birçok eleştirmeni vardı... Zira onların gözünde sineması ‘popüler’ olarak nitelendiriliyordu; ancak kim bilir? Belki de gerçeğin en derin noktalarına ulaşmanın yolu kalabalıklara hitap etmekten geçiyordu.Litvak'ın başarıları bununla sınırlı kalmadı; onun “The Snake Pit” filmi psikolojik dramaların en iyi örneklerinden biri oldu! Bu filmde oynayan aktris Olivia de Havilland'a En İyi Kadın Oyuncu Oscar'ını kazandırdı ama belki de asıl kazanan yine Anatole olmuştu… Sadece karakterlerin ruh hallerini değil, izleyicinin hislerini dahi sorguluyordu!Ancak tüm bunların yanında kişisel yaşamında da karmaşık ilişkiler vardı… O dönemde eşinden boşanmıştı ve yeni aşklarla dolu hayatının etkisi sinemasına da yansıdı mıydı? Belki de tartışmalı ilişkileri yüzünden bazen düşünceli bazen neşeli sahneler yaratabiliyordu... Herkes biliyor ki duygusal çalkantılar sanatçıların eserlerinde sıklıkla görülür!Yıllar geçtikçe Anatole Litvak, hem yönetmenlik hem yapımcılık alanındaki başarısıyla anılmaya devam etti… 1974 yılında hayata veda ettiğinde ise ardında unutulmaz eserler bıraktı! Onun ölümünün ardından geçtiğimiz yıllarda yapılan çeşitli retrospektif sergilerde eserleri sergilendi – ancak tüm bunlara rağmen kimse onun gerçek mirasını anlamayı başaramadı…Günümüzde bile Anadolu'nun derinlerinden yükselen sesler onun ruhunu yansıtıyor: Film okullarında öğrenciler sık sık onun tekniklerine referans veriyorlar! Belki de kurgusal anlatımıyla günümüz korku-gerilim türündeki pek çok esere ilham vermiştir? Ya da sokaklarda dönen muhabbetlerde “bu sahne bana Anatole’i hatırlatıyor” diyen gençlerin sayısı artmış olabilir mi?Sonuç olarak… Anadolu kökenli olan Litvak’ın öyküsü günümüz medyasındaki çok katmanlı anlatımları beslemeye devam ediyor... Kendisinin farklı dönemlerde ortaya koyduğu pek çok yapıtta görülen özen ve titizlik bugün bile ilham veriyor! Onun bakış açısıyla değerlendirilmiş olaylar ya da karakterlerin incelikleri hala sinema tarihinin önemli parçalarını oluşturuyor.