Ağrı'nın Diyadin İlçesinden Rus ve Ermeni Birliklerinin Geri Çekilişi (1918)
1918 yılı, Birinci Dünya Savaşı'nın sona ermesi ve ardından gelen siyasi belirsizlikler nedeniyle önemli bir yıl olmuştur. Bu dönemde Osmanlı İmparatorluğu’na bağlı Anadolu şehirlerinde, özellikle de Ağrı'nın Diyadin ilçesinde, büyük askeri hareketlilikler yaşanmıştır. Diyadin, stratejik konumu ve zengin doğal kaynaklarıyla, hem Rus hem de Ermeni birliklerinin dikkatini çekmiştir.
Rus ve Ermeni İlişkileri
Rus İmparatorluğu, Doğu Anadolu bölgesinde kalkınmak ve kontrolü altına almak amacıyla Ermeni nüfusunu kullanarak bölgedeki varlığını güçlendirmiştir. 1914 itibarıyla Ruslar, Doğu Anadolu'ya saldırarak Ermeni birimleriyle işbirliği yapmaya başlamışlardır. Bu işbirliği, yerel Türk nüfus üzerinde büyük bir baskı oluşturmuş ve ciddi çatışmalara yol açmıştır.
Diyadin’deki Askeri Hareketlilik
1918 yılında, Rus ve Ermeni birliklerinin Diyadin’e olan ilgisi artmıştı. Savaşın seyrinin değişmesiyle birlikte, bu birlikler bölgedeki kontrolü sağlamak ve yerel halka egemen olmak amacıyla çeşitli askeri operasyonlar düzenlemişlerdir. Bu süreç, bölgedeki Türk köylerinde ciddi bir huzursuzluğa yol açmıştır.
Bölgedeki Dejenerasyon ve Geri Çekiliş
Ekim 1918'de Almanya’nın savaşı kaybetmesiyle birlikte, Osmanlı İmparatorluğu’nda da bir çöküş süreci başlamıştır. Bu durum, Rus ve Ermeni birliklerinin savaş alanlarından geri çekilmesine neden olmuştur. Diyadin gibi stratejik öneme sahip bölgeler, bu geri çekilişle büyük bir boşluğa düşmüştür.
Yerel Nüfus ve Etkileri
Rus ve Ermeni birliklerinin geri çekilişi, yerel Türk nüfus için yeni bir dönemin başlangıcını işaret etmiştir. Ancak bu süreç, bölgedeki etnik çatışmalara ve ardından gelen yerinden edilmelere yol açmıştır. Yerel halk, yeni bir yönetime kavuşmanın yanı sıra güvenlik sorunlarıyla da başa çıkmak zorunda kalmıştır.
Sonuç
Ağrı'nın Diyadin ilçesindeki Rus ve Ermeni birliklerinin geri çekilişi, sadece askeri bir olay olmanın ötesinde, bölgedeki etnik dinamikleri ve toplumsal yapıyı da derinden etkilemiştir. 1918, Diyadin için birçok açıdan dönüşüm yılı olurken, bu geri çekiliş yerel halkın geleceğini şekillendiren önemli bir olay olarak kaydedilmiştir.
