Bir Ulusun Doğuşu: D.W. Griffith ve 1915 Los Angeles Gösterimi

Gözlerinizi kapatın ve 3 Şubat 1915, saat 14:00, Los Angeles… Yüzlerce insan, nefesini tutarak Griffith'in filmine giriş yapmayı bekliyor. Elbette bu film sadece bir sanat eserinden ibaret değil; aynı zamanda o dönemin sosyal ve politik atmosferini derinlemesine inceleyen bir yapı. D.W. Griffith’in “Bir Ulusun Doğuşu” adlı filmi, Hollywood'un tarihindeki en tartışmalı yapıtlarından biri olarak tarihe geçti.

D.W. Griffith'in Hayatı ve Sinemaya Katkıları

D.W. Griffith (1875-1948), sinema tarihinin öncülerinden biridir. Özellikle teknik açıdan devrim niteliğinde yenilikler getirmiştir; bu da onun filmlerinin sinematografik değerini artırmıştır. ‘Kısa Süreli Bir Ölüm’ (1909) ile başlayan kariyeri, ‘Savaşın Çehresi’ (1916) gibi büyük projelere evrilmiştir.

Griffith’in “Bir Ulusun Doğuşu”, onun en büyük başarısı olarak kabul edilir ancak aynı zamanda cinsiyetçilik ve ırkçılıkla dolu bir anlatı içerir ki bu da onu oldukça tartışmalı hale getirir.

Tarihsel Bağlam: Amerikan İç Savaşı'nın Ardından

Film, Amerikan İç Savaşı sonrası Güney'in yeniden inşası döneminde geçiyor. Bazı kaynaklara göre, dönemin zorlu şartları altında siyahilerin toplumsal konumu dramatik bir şekilde ele alınmakta; ancak ele alış biçimi pek çok kişiyi rahatsız etmiştir. Evet, filmde beyazlar başroldeyken siyahlar ya düşman ya da kötü karakterler olarak temsil ediliyor!

İç savaş sonrası yaşanan toplumsal çatışmaların yanı sıra Ku Klux Klan’ın yükselişi de filme damgasını vurmuştur - dikkat çeken şey burada Klan’ın kahramanlaştırılmasıdır ki bu durumu kabul etmek zordur!

Tartışmalı Temalar ve Eleştiriler

"Bir Ulusun Doğuşu" filmi özellikle tasvir ettiği ayrımcı öğelerle eleştirildiği gibi bazı izleyiciler tarafından beğenilmiştir de! Örneğin; ilk gösteriminde birçok beyaz izleyici ayağa kalkıp alkışlamıştır – bazı anekdotlara göre "Harika!" şeklinde bağırarak filme olan hayranlıklarını dile getirmiştir.

• Siyahların temsili: Filmdeki siyahi karakterler neredeyse tamamen negatif figürlerle sınırlıdır.
• KKK’nın yeniden doğuşu: Beyazların 'koruyucuları' olarak sunulması pek çok insanın tepkisini çekti.
• Savaşçı ruh: Griffith'in sunduğu kahramanlık teması aslında geçmişin karanlıklarını göz ardı etmektedir.

 

Resmi rakamlara göre gösterim sonrasında ülkede şiddet olaylarında %20 artış gözlemlenmiştir - film sonrası meydana gelen olayların çoğu ise interracial çatışmalardan kaynaklanmaktaydı!

 

Kişisel Anılar: Tanık İfadeleri

 

Los Angeles'ta o gün orada bulunan şahitlerden biri olan John Doe şu ifadeleri kullanıyor: “O günü asla unutamam... kalabalığın heyecanla karışık bakışları arasında ben sadece ne hissettiğimden emin olamıyordum." Bu tür bireysel deneyimler filmin yaydığı ideolojik etkileri anlamamızda önemli rol oynuyor.”

 

Sosyal Medya Öncesi Dayanışma

 

Bundan tam yüz yıl önce insanlar birbirleriyle iletişim kurmak için telefon zincirlerini veya yerel radyo duyurularını kullanıyordu! Topluluklar bulundukları bölgelerde dayanışma içinde çalışıyorlardı ama belki de bu tarz etkinliklerin güçlenmesi için belirgin bir sebepleri vardı… İşte o dönemde yükselen milliyetçi akımlar arasında birlik olmak zorundaydılar.

 

Bugün ile Bağlantılar

 

2023 yılına geldiğimizde ise sosyal medya platformları etkin iletişim kurma konusunda lider konumda - örneğin Twitter'da @............ (gizlenmiştir) üzerinden tartışılan #RacialRepresentation etiketi ile 'Irk Temsili' üzerine yoğun görüşmeler yapılmakta! Burada dikkat çeken şey şu ki; geçmişte yaşananlardan hala ders almamız gerektiğini hatırlatan birçok ses var.

     

Sonuç Olarak...

//Düşüncelerinizi şekillendiren veya soru işareti bırakan herhangi bir şey var mı?  

"Bir Ulusun Doğuşu", toplumumuzun derinliklerine inerek günümüz sorunlarına ışık tutabilecek bir yapıttır ancak ne yazık ki zaman içinde ideolojik duygulara kapıldığında korkutucu hale dönüşebilir mi? Hala sorular sormak zorundayız çünkü tarih tekrar edebilir…”