1895 - Mahmut Yesari, Türk roman ve oyun yazarı (ö. 1945)

Kimi zaman sokakta arkadaşlarıyla oynarken hayaller kuruyor, kimi zaman da büyük yazarların eserlerini okurken kendisini onların dünyasında buluyordu. Ancak hayatın acımasız gerçekleri onu hızla olgunlaştırdı. 1912'de Balkan Savaşları sırasında yaşanan kaos ve ardından gelen Birinci Dünya Savaşı'nın getirdiği yıkım onu daha da derin düşüncelere yönlendirdi.Edebiyat yolculuğu boyunca Mahmut Yesari, roman ve oyun yazarlığına yöneldi. İlk büyük eseri "Yalan" ile dikkat çekti; çünkü bu eserinde insan ilişkilerini sorguluyor ve toplumun karanlık yüzünü ortaya koyuyordu.

Eserlerinde yer alan karakterler yalnızca kurgu değil; aynı zamanda dönemin gerçeklerinden beslenen bireylerdi. İşte bu noktada belki de en büyük hatası kişisel yaşamının izlerini eserlerine çok fazla yansıtmasıydı.1920'lerde sahneye koyduğu oyunlar ise ona önemli bir ün kazandırdı; ama bu başarıya rağmen daha geniş kitlelere ulaşma isteği hep içini kemirdi. Örneğin "Fahriye" adlı oyunu sahnelendiğinde izleyiciler arasında büyük ilgi uyandırdı; ancak onun için asıl tatmin edici olan şey, izleyicilerin duygularını nasıl etkilediğiydi. Kim bilir...

Belki de sadece alkış almak istemiyordu; belki de insanları düşündürmek istiyordu.Zamanla Mahmut Yesari’nin yazdığı oyunlar ve romanlar Türkiye'deki edebi tartışmalara yön verdi fakat bu popülarite bazı tartışmalara da yol açtı mesela eserlerinde kullandığı dilin güncelliği ve konuları işleyiş biçimi hakkında eleştiriler geldi. Ancak buna rağmen o her zaman kendi sesini bulmaya çalıştı: "Düşüncelerim özgürce ifade edilmeli!" diyerek çevresindekilere meydan okudu.1945 yılında yaşamını yitirdiğinde ardında bırakmış olduğu miras düşündüğünden çok daha fazlasını temsil ediyordu... Ancak ölümünden sonra bile adeta yeniden doğmuş gibi eserleri yeni nesil yazarların ilham kaynağı oldu! O dönemden günümüze kadar pek çok genç yazar, Mahmut Yesari'nin kaleminden süzülen kelimelerle ruhlarına dokunan hikâyeler yazdılar.Bugün bile Mahmut Yesari'nin adı anıldığında akıllarda canlanan birçok imge var: Kalemiyle toplumunun sorunlarını cesurca dile getiren biri! Ölümünün üzerinden geçen yıllar sonrasında dahi etkisi sürmeye devam ediyor... Belki de bizim için en önemli derslerden biri şudur: Edebiyat yalnızca kâğıda dökülen kelimeler değildir; aynı zamanda toplumsal değişimin aracıdır!Günümüzde hala tiyatro sahnelerinde yapılan revizyonlarla oyunlarından bazıları sergileniyor… Bu durum, sadece onun yeteneğini değil aynı zamanda Türk tiyatrosuna yaptığı katkıyı da gözler önüne seriyor! Yani mahkemelerde tartışılan konular veya sosyal medyada yankılanan eleştiriler ona olan ilgiyi artırıyor ironik değil mi?Mahmut Yesari’nin hayatına baktığımızda aslında birçok soruyla yüzleşiyoruz: Yaşadığı dönemdeki baskılar onu nasıl etkiledi? Kaleminin gücünü nasıl keşfetti? Onun hikayesi belki de bizlere anlatmak istediği derin mesajlarla dolu… Sonuç olarak gördüğümüz şu ki; eğer sanatçılar topluma ayna tutuyorsa, Mahmut Yesari gibi isimler bu aynanın kırılmasına izin vermeden ışığı doğru şekilde yansıtanlardan biridir.