1826 - Johnstone Stoney, İngiliz-İrlandalı fizikçi (ö. 1911)

Bir gün, 1826 yılının erken baharında, İrlanda'nın yeşil tepeleri arasında bir çocuk doğdu. Adı Johnstone Stoney’di. Küçük yaşta ailesinin bilimsel tartışmalarına tanık olurken, belki de bir gün bilimin kapılarını aralayacak bir deha olduğunu fark etmedi. İlkokul yıllarında matematik ve fizik dersleriyle büyülendi; öğretmenlerinin gözündeki parıltı ona geleceğinin parlak olacağına dair ipuçları veriyordu.

Genç Stoney, eğitimine devam ederken çeşitli deneyler yapmayı çok sevdi ancak bunun yanında teorik bilgiye olan açlığı onu pek çok kitap okumaya yönlendirdi. Üniversiteye adım attığında ise, sadece bir öğrenci değil; bilim dünyasına yön verecek bir dahi olarak kendini göstermeye başladı. Kim bilir, belki de bu ilgi alanları onun ileride büyük başarılara imza atmasına yardımcı olacaktı.

Stoney’nin kariyeri hızla şekillenmeye başladı. 1850'lerde fizik alanındaki önemli gelişmelere tanıklık etti; özellikle elektromanyetizma ve atom teorisine olan ilgisi onu daha derin düşüncelere itti. Bu dönemde yaptığı deneyler ve keşiflerle kısa sürede dikkatleri üzerine çekti ancak bu ilgi onu her zaman mutlu etmedi, zira bilim insanlarının yaşamında sıkça karşılaşılan zorluklarla yüzleşmek zorunda kaldı.

Bir gün laboratuvarında geçirdiği uzun saatlerin ardından düşündü: "Bilim insanları için en büyük mücadele nedir?" O an anladı ki; bilimin temel taşlarını yerinde oturtmak için sadece denemek değil, aynı zamanda sürekli sorgulamak gerekiyordu! Bu içsel yolculuğu ona özgüven kazandırdı ve işte o noktada ciddi araştırmalara yönelmeye karar verdi.

Buna rağmen hayatındaki zorluklar da peşini bırakmıyordu... 1869 yılında yazdığı makale ile "elektron" kavramını ilk defa ortaya atan kişi oldu o dönem bunu başarmak kolay değildi! Birçok meslektaşı tarafından takdir edilen Stoney'nin düşünceleri bazı bilim insanları tarafından alay konusu olsa da onun azmi asla kırılmadı.

Zamanla fikirleri kabul görmeye başladı; bu bağlamda İngiliz Kraliyet Derneği'ne seçilmesi onun kariyerinde büyük bir dönüm noktasıydı. Artık yalnızca kendisi için değil, bilimin geleceği için savaşan biri haline gelmişti... Düşüncelerini paylaşmaya devam etti ama kim bilir? Belki de bazıları onun hayal gücünü sınırlandırmayı tercih ediyordu!

1900'lü yıllara yaklaşırken yaşadığı toplumsal değişimler ve savaşların etkileri Stoney üzerinde derin izler bıraktı... Yine de bilimsel katkıları sayesinde birçok nesil peşinden gidebileceği yeni yollar buldu! Örneğin "enerji" ile ilgili çalışmalarında yaptığı tarifler bugün bile geçerliliğini koruyor.

Tarihçiler anlatır ki; 1911 yılında son nefesini vermeden önce bile aklındaki projeleri tamamlayamadığı için üzülüyordu... Ancak bu dünyadan ayrılırken ardında bıraktığı mirasın ne kadar değerli olduğunun farkındaydı: Elektron teorisi ve enerji formülasyonlarının yanı sıra genç fizikçilere ilham verecek pek çok çalışma!

Johnstone Stoney’nin ölümü üzerinden geçen yıllar içinde görüşlerinin önemi giderek arttı! Bugün bile fiziğin temel taşlarından biri olarak kabul ediliyor belki de çevrimiçi ders platformlarında veya üniversitelerin fizik bölümlerinde ismi sıkça anılıyor olabilir…

Onun hikayesi bize şunu öğretiyor: Bilimden kaçış yoktur her yenilik yeni soruları doğurur ve arayışımız hiç bitmez! Geçmişten gelen tüm bilgileri harmanlayarak ilerlemeliyiz…