1706 - Benjamin Franklin, Amerikalı bilim insanı ve siyasetçi (ö. 1790)

Benjamin Franklin, 1706 yılında Boston'da doğdu. O yıllarda Amerika, İngiltere'nin kolonisi durumundaydı ve bu küçük kasaba, genç Benjamin için büyük hayallerin tohumlarını atacağı bir yer olacaktı. On yaşında, ailesinin zor şartları nedeniyle eğitim hayatına veda etmek zorunda kaldı; ancak meraklı ruhu asla durmadı. Genç yaşta girdiği matbaanın dünyası, ona yeni ufuklar açtı yazarlık kariyerinin ilk adımlarını burada attı. 1721'de, yirmi yaşında iken ilk makalesini yayınladı. Bu makale ile toplumun dikkatini çekti ve "Junto" adlı bir tartışma grubunun kurulmasına öncülük etti. Ancak bu noktada karşılaştığı zorluklar onu yıldırmadı; bilakis cesaretlendirdi. Zamanla kendine özgü fikirleri ve denemeleriyle hem bilim insanı hem de siyasetçi kimliğiyle öne çıktı. Franklin'in bilimsel çalışmaları, özellikle elektrik üzerine yaptığı deneylerle anılır. Bir gün gökyüzündeki fırtına bulutlarına bakarak düşündü: "Acaba bu doğanın gücü ile insan arasında nasıl bir bağ var?" Fakat deneylerini gerçekleştirmeden önce toplum tarafından delilikle suçlanma korkusuyla karşı karşıya kaldı buna rağmen yılmadı! Yaptığı ünlü anahtar deneyi sayesinde elektriği daha iyi anlamaya başladı; bu olay belki de onun en önemli bilimsel katkısıydı. Yalnızca bir bilim adamı değil; aynı zamanda sosyal reformcu olarak da tanınmaya başlandı. 1730'ların ortalarında Philadelphia'ya yerleşti ve burada şehirde çeşitli sosyal projeler başlattı: kütüphaneler kurdu, yangın söndürme teşkilatları oluşturdu ve hastane açılmasına öncülük etti! İnsanlar onun liderliğindeki bu yenilikçi adımlara hayran kalmıştı ama belki de en önemlisi insanlara eğitim verme tutkusuydu. Franklin'in yaşamındaki dönüm noktalarından biri 1754 yılında gerçekleşti: Fransız-İngiliz Savaşı sırasında düzenlenen Albany Kongresi'nde önerdiği “Union Plan” ile koloniler arasında birlik çağrısında bulundu. Ancak o dönemde herkes bu öneriye sıcak bakmadı; çünkü bireysel çıkarlar koloni devletlerinin birleşmesini engelliyordu! Belki de tarihin ironisi olarak görülen bu olay, ileride bağımsızlık mücadelesinde birleşmenin ne kadar önemli olacağını ortaya koymuştu. Siyasi arenada etkisini artırdıkça güç mücadeleleri başladı… Koloni yöneticileri ona duyduğu güvenle birlikte destek vermeye başladılar ancak bazı zamanlarda eleştirilerin hedefi oldu! Özellikle Britanya hükümetinin baskıcı politikalarına karşı sesini yükselttiğinde birçok kişi onu hainlikle suçladı. Yine de Franklin’in kararlılığı her daim onun yanındaydı; sanki tarih ona cesaret vermiş gibi görünüyordu. 1776 yılına gelindiğinde ise Amerika’nın bağımsızlık ilanını desteklemek için Paris’e gitti. Orada geçirdiği yıllar boyunca Fransız hükümetiyle ilişkiler kurarak Amerikan Devrimi’ne büyük katkılar sağladı. Kim bilir, belki de orada kazandığı dostluklar sayesinde Amerika’nın bağımsızlık mücadelesi daha da güçlendi! İronik olarak hayatının sonuna yaklaşırken birçok savaş acısının yanı sıra umut dolu zaferlerin tadını da çıkardı. Franklin’in uluslararası ilişkileri güçlendirme konusundaki çabaları sonucunda Fransa’dan gelen destekler çok kritik rol oynadı… Birçok tarihçi o günlerde imzaladığı anlaşmaları modern diplomasi tarihinin ilk örneklerinden biri olarak değerlendiriyor fakat kendi adına çok fazla yük taşımaktan bıkmıştı aslında! Ölümünün ardından geçen yıllar içinde Franklin’in mirası yalnızca siyasi alanla sınırlı kalmadı… Bugün bile onun eğitime verdiği önem, toplumsal hizmet anlayışı ve yenilikçilik ruhu pek çok insana ilham veriyor! Tarihçiler anlatır ki; ölümünden sonra 1790’da Philadephia’da yapılan anma etkinliklerinde gençlerin konuşmalarındaki ilham kaynağı haline geldiği sıkça dile getirildi… Bugün bile ismi anıldığında aklımızda canlanan görüntüler arasında elektriğin kıvılcımları veya cesurca savunulan fikirler var… Hatta TikTok gibi sosyal medya platformlarında gençler tarafından paylaşılan içeriklerde adı sıkça geçiyor! Belki de Benjamin Franklin'in hayata kattığı şeylerin hâlâ yankılanıyor olmasıdır onu unutulmaz kılan.