Rize'nin Pazar İlçesinin Rus ve Ermeni İşgalinden Kurtuluşu (1918)
1918 yılı, Türkiye'nin doğusundaki birçok bölge gibi Rize'nin Pazar ilçesi için de önemli bir dönüm noktası olmuştur. Birinci Dünya Savaşı'nın sona ermesiyle birlikte, Rus ve Ermeni işgalleri bu bölgeyi derinden etkilemiş, yerel halkı büyük zorluklarla yüz yüze bırakmıştır.
Bu dönemde, Pazar ilçesi, stratejik bir konuma sahip olması nedeniyle hem Rus hem de Ermeni kuvvetleri için önemli bir hedef olmuştur. İki yıllık işgal sürecinde, bölgedeki sosyal ve ekonomik hayat büyük bir darbe almış, yerel halk zorunlu göçlere maruz kalmıştır. İşgal altındaki şehirlerde yaşanan olanaksızlıklar ve sıkıntılar, bu dönemin en belirgin özellikleri arasında sayılabilir.
1918'in yaz aylarına gelindiğinde, Türk Kurtuluş Savaşı'nın habercisi olan olaylar meydana gelmeye başlamıştır. Pazar ilçesinin kurtuluşu, yerel direniş gruplarının ve Türk ordusunun kararlı mücadelesi sonucu gerçekleşmiştir. Yerel halk, işgalciler karşısında büyük bir direnç göstererek; milli birlik ve beraberlik için elbirliğiyle mücadele etmiştir.
Kurtuluş mücadelesi, Pazar'da yaşayan insanların milli duygularının pekişmesini sağlamış ve bölgedeki dayanışma ruhunu artırmıştır. 1918 yılının sonlarına doğru, Pazar'daki direniş grupları, Rus ve Ermeni işgallerine karşı organize olmuş, birçok çatışma yaşanmıştır. Bu çatışmalar, yerel halkın moral gücünü artırmış ve işgalci güçlerin zayıflamasına yol açmıştır.
Sonuç olarak, Rize'nin Pazar ilçesi, 1918 yılının sonlarına doğru gerçekleştirilen başarılı savunma ve direniş mücadelesi sonucunda işgalden kurtulmuştur. Bu özgürlük mücadelesi, daha sonraki yıllarda Türk Kurtuluş Savaşı'nın önemli bir parçası olarak tarihe geçmiştir. Bugün Pazar'da yaşayanlar, bu kahramanlık hikayesini büyük bir gururla anmakta ve gelecek nesillere aktarmaktadırlar.
Kurtuluşun Önemi
Pazar'ın kurtuluş süreci, tarihi bir dönüm noktası olmasının yanı sıra, aynı zamanda milli kimliğin pekişmesini sağlamıştır. Pazar halkı, bu süreçte gösterdiği özelliklerle Türk milletinin azim ve iradesini simgeler. Kurtuluş mücadelesi, tarihsel bağlamda Türkiye’nin bağımsızlık mücadelesinin bir parçası olarak değerlendirilmelidir.
Pazar'ın kurtuluşunun ardından yapılan anma etkinlikleri, yerel halkın belleğinde önemli bir yer tutmakta ve kolektif hafızayı beslemektedir. Her yıl düzenlenen anma törenleri, sadece geçmişi hatırlamak için değil; aynı zamanda toplumun dayanışma ruhunu güçlendirmek amacıyla gerçekleştirilmektedir.
